مهم ترین دستاورد سفر پوتین به تهران

اهداف و دست‌آوردهای پوتین

اما این سفر چه از دید ایران و چه از منظر روسیه از نقطه نظرهای متفاوتی حائز اهمیت بوده است. هر یک از طرفین زاویه‌های مختلفی را در پس همکاری‌های دوجانبه جستجو می‌کردند. برای پوتین احتمالا بیش از هر چیز این سفر نشانی از عدم انزوای روسیه در مجامع بین‌المللی باشد. به این معنا که در شرایطی که روسیه و مقام‌های این کشور با تحریم‌های گسترده بین‌المللی رو به رو شده‌اند، رهبر این کشور در ایران در نشستی منطقه‌ای حضور می‌یابد و با دو قدرت منطقه خاورمیانه، یعنی ایران و ترکیه بر سر میز مذاکره می‌نشیند.

عبدالرسول دیوسالار، استاد دانشگاه کاتولیکای میلان در این خصوص به یورونیوز فارسی می‌گوید: «واقعیت این است که روسیه در حال حاضر در موضع ضعف و در یک انزوای بین‌المللی به سر می‌برد. حضور او در کنار ابراهیم رئیسی و رجب طیب اردوغان این تصویر را به ذهن متبادر می‌کند که پوتین بازیگری از رده خارج نیست. در حال حاضر برای مسکو این مسئله حائز اهمیت است که نمایشی از منزوی نبودن در سطح جهان به تصویر بکشد. به ویژه که این سفر چند روز پس از حضور جو بایدن در عربستان و اسرائیل صورت می‌گیرد.»

نکته دومی که در پرتو سفر رئیس جمهوری روسیه می‌توان به عنوان یک دست‌آورد برای کرملین ارزیابی کرد، جلب اعتمادی است که رهبران روسیه توانسته‌اند در تهران بدان دست یابند. این جلب اعتماد به اندازی رسیده که رهبران ایران در ملاقات با پوتین، جملاتی را به زبان می‌آورند که تبیین‌کننده سیاست‌های روسیه در منطقه خاورمیانه است. اشاره به دو نمونه در این رابطه می‌تواند بهتر این رویکرد را توصیف کند.

ایران چه امتیازاتی از روسیه به دست آورد؟

هرچند سفر پوتین به تهران می‌تواند امتیازاتی را برای روسیه به همراه بیاورد اما اوضاع از جانب ایران چندان مشابه به نظر نمی‌رسد. مقام‌های دولت رئیسی تبلیغات گسترده‌ای بر سر امضای قرارداد سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیارد دلاری گاز پروم در ایران انجام دادند. اما یکی از پرسش‌های اساسی در این میان چگونگی تامین منابع مالی این قرارداد از سوی طرف روسی است؟ با توجه به فشار اقتصادی که در ماه‌های اخیر و در پی تحریم‌ها به مسکو و اقتصاد روسیه وارد آمده تردیدهای زیادی وجود دارد که گازپروم بتواند واقعا به تعهدات خود در این پروژه عمل کند.

از سوی دیگر حتی بر فرض توانایی روسیه برای اجرایی کردن این پروژه کارشناسان انرژی معتقدند این قرارداد حتی در صورت عملی شدن می‌تواند به ضرر ایران تمام شود. چرا که تهران و مسکو در حوزه انرژی رقیب یکدیگر هستند و هر دو در بازار انرژی یک فروشنده هستند. در چنین شرایطی وابستگی ایران به رقیب خود در این عرصه چه مزیت اقتصادی می‌تواند برای ایران به همراه داشته باشد؟

هرچند نباید این نکته را از نظر دور نگاه داشت که منابع امنیتی از نظر بخش قابل توجهی از سیاستگذاران و تصمیم‌گیران در جمهوری اسلامی بر امتیازات اقتصادی می‌چربد. به این معنا که تهران احتمالا دریافت امتیازات قابل توجه در سوریه را به ارائه بسته‌های اقتصادی ترجیح می‌دهد.

کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه چند روز اخیر  از ایجاد سیستم تبادل ارزی مشترک بین ایران و روسیه خبر داد.

موضوعی که پیشتر علی صالح‌آبادی رئیس کل بانک مرکزی درباره آن گفته بود که ارزهای محلی و پیمان‌های پولی دو و چندجانبه وسیله و راه‌حل مناسبی برای خنثی‌کردن ابزار سلطه و سیاسی ارزهای جهان روا خواهد بود و در همین راستا شاهد برداشتن گام اول و بسیار مهم در زمینه پیمان پولی دوجانبه ایران و روسیه هستیم.

البته از همان زمانی که خبر از این حضور روبل به جای دلار در مبادلات دو کشور انجام شد. بسیاری از ایجاد سیاه نمایی هم جا نماندند. صحبت‌هایی که باعث شد به سراغ روح الله مدبر کارشناس مسائل اوراسیا برویم و درباره چند و چون این ماجرا بیشتر جویا شویم.

به طور کلی حضور روبل روسیه در مبادلات دو کشور را چطور ارزیابی می‌کنید و چه دستاوردهایی برای کشورمان دارد؟

یکی از دستاورد‌های مهم اجلاس آستانه و سفر ولادیمیر پوتین به تهران خصوصا در دیداری که با رهبر معظم انقلاب داشت تاکید بر تبادل مالی مشترک بر مبنای پول مشترک بین ایران و فدراسیون روسیه بوده است، موضوعی که بر مبنای سیاست‌های ضد تحریمی اعمال شده است.

از سال ۲۰۱۴ و پس از شرایطی که بعد از ابتکار عمل نظامی روسیه در اوکراین صورت گرفت، با وجود تمام تحریم‌هایی که توسط غرب بر ضد روسیه ایجاد شد شاهدیم که روسیه ارزش پول ملی خود را به شدت حفظ کرده و هرروز نیز بر ارزش پول ملی روسیه یعنی روبل افزوده می‌شود.

روس‌ها آمادگی جنگ با ناتو را داشتند و سیاست ملی خود را بر مبنای پول ملی قرار دادند

امروز هر دلار آمریکا معادل ۵۳ روبل است، البته ارزش پول روسیه پیش از شروع عملیات علیه اوکراین هم بسیار بالا بوده است. روس‌ها سال هاست پیش بینی می کنند مبنی بر اینکه آمریکا شرایط تحریمی متنوعی را برای آن‌ها ایجاد خواهد کرد و آمادگی این را داشتند که جنگی بین روسیه و ناتو صورت بگیرد. از همین رو نیز سیاست تبادلات مالی خود را با کشور‌های دوست بر مبنای پول ملی انجام دادند.

الان تبادل یوان به روبل بین روسیه و چین بالای ۵۰ درصد است، این یعنی سیاست دلار زدایی بالای ۵۰ درصد بین روسیه و چین شکل گرفته و بخشی از کشور‌های اتحادیه اوراسیا بر مبنای پول ملی با روسیه تبادل می‌کنند و این اتحادیه هم در حوزه شکستن تحریم‌ها  و هم در راحتی تبادل بین ایران و روسیه هم در اشتیاق تجار ایرانی و روسی برای انجام مبادلات بالاتر از شرایط فعلی ما که رقم قابل توجهی نیست صورت می‌گیرد.

همانطور که می دانید ما یک نقشه راهی داریم که براساس آن تبادلات مالی ما با روسیه بالاتر از ۱۰ میلیارد دلار است. البته اینکه من از واژه دلار استفاده می کنم به این دلیل است که باید معادل سازی این با ریال انجام شود.

معادل آن یعنی ۱۰ میلیارد دلار ضربدر ۵۳ . طبعا وقتی ما تبادلات خود را بر مبنای پول ملی انجام دهیم  اشتیاق تجار ما در راستای راحت‌تر شدن تبالات افزایش می‌یابد.

ما به خاطر تحریم‌های غیر قانونی آمریکا، امکان دریافت و جا به جایی وجه  از طریق دلار از طریق شبه‌های مختلف بانکی را نداشتیم که این یک گشایش اساسی برای ما ایجاد خواهد کرد. ناگفته نماند که این موضوع در حوزه تجارت ما با روسیه و البته تجارت ما با کلیه کشور‌های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا عضویت و ورود ما به شبکه بانکی روسیه هم در حوزه تقویت و توانمندی حوزه بانکی ما هم میتواند موثر باشد .

سال هاست پیگیر هستیم که شبکه شتاب ما به شبکه میر روسیه متصل شود

ما سال هاست که پیگیر هستیم که شبکه شتاب ما به شبکه میر روسیه متصل شود و ارتباط بین بانکی ما با فدراسیون روسیه هم علاوه براینکه برای دانشجویان ما بسیار مفید است برای تجار ما هم بسیار ارزشمند است و در زمینه توریست هم می‌تواند دستاورد خوبی باشد.

حال چه توریست‌های روس و چه ایرانیانی که  وارد فدراسیون روسیه می‌شوند به هرحال این اقدام ارزشمندی است و مقام معظم رهبری و پوتین هم بر این مساله تاکید دارند و گفتند که مقدماتش در حال طی شدن است و ما امیدواریم که در آینده خیلی نزدیک شاهد تحقق کامل تبادلات مالی بین ایران و روسیه بر پایه ارز ملی باشیم.

نمی دانم چرا عده‌ای در کشور ما هستند که هر رویدادی که در زمینه مناسبات ما با روسیه اتفاق میافتد مطالبی را بیان میکنند که هیچ سنخیتی با واقعیت ندارد.

الان روسیه با ۵ هزار تحریم مواجه است و با بی سابقه‌ترین تحریم‌ها در طول تاریخ ملل متحد دست و پنجه نرم می‌کند، اما هیچ تاثیری در اقتصاد روسیه نداشته است و ارزش پول ملی اش بسیار بالاتر از ارزش پول ملی قبل از شروع عملیات ویژه نظامی اش بوده است. نکته دوم این است که تبادل ملی ما با روسیه بین خودمان صورت میگیرد و ارتباطی به سایر کشور‌ها ندارد.

این تله غربی هاست که تا ما می خواهیم به روسیه نزدیک شویم شایعاتی را مطرح می‌کنند

ما دلارمان از قبل تحریم بوده و این هم تله غربی هاست که تا ما می خواهیم به روسیه نزدیک شویم غربی‌ها شایعاتی را مطرح می‌کنند که بین ما و روابطمان خلل ایجاد کنند، یعنی این مساله هیچ ارتباطی با سیار مبادلات ما برپایه دلار ندارد  و صرفا این تبادلات بر پایه پول ملی است.

چیینی‌ها، قراقستانی‌ها، اماراتی، ترکمنستانی‌ها و عربستان این مبادلات را با پایه پول ملی انجام می‌دهند ؛بنابراین این هیچ سندیتی ندارد و در راستای همان پروژه روس هراسی و اختلاف بین روابط ایران و روسیه تلقی می‌شود.

آیا با تحقق این امر قیمت خرید کالاها تفاوتی می‌کند؟

تفاوتی ندارد و همان قیمت را باید پرداخت  کنیم .اتفاقا زمانی که پول برخلاف پول ملی باشد باید درصد بیشتری بپردازیم وگرنه اینکه پول به پول هست معادل صورت می گیرد، اما زمانی که دلار به جای پول دو کشور است لزومی به پرداخت هزینه بیشتر نیست.

هرچه که ما در تلاشیم تا مناسبات خود را با روسیه افزایش دهیم جریان روس هراس در داخل کشور که وابسته به غرب هستند در تلاش برای اختلاف افکنی برمی آیند و این موارد هیچ سندیتی ندارد و افکار عمومی باید به این سمت برود که بداند توسعه مناسبات ایران و روسیه در شرایط فعلی در راستای منافع ماست و در راستای شکست سیاست‌های تحریمی و غیرقاونی امریکا است که بیش از ۴۰ سال است که در برابر جمهور اسلامی ایران انجام داده است.

منبع: باشگاه خبرنگاران