در نتیجه قطع روابط بازار‌های مالی روسیه با غرب و شرایط جدیدی که این کشور با آن مواجه است، روسیه نیاز به شرکت‌های فعال در بخش واقعی اقتصاد دارد و بدین منظور به دنبال ایجاد ابزار‌های تامین مالی مشارکتی و اسلامی در موسسات مالی خود است.

مقامات دولتی روسیه در حال تهیه پیش‌نویس قانون جدیدی هستند که بانکداری اسلامی را در این کشور قانونی می‌کند. این قانون ابتدا در چهار منطقه از روسیه که بیش‌ترین تعداد مسلمان روسیه در آن سکونت دارند اجرا می‌شود. این بانک‌ها و موسسات مالی که خدمات مبتنی بر احکام اسلامی را به مشتریان خود ارائه می‌دهند، تحت نظارت بانک مرکزی روسیه فعالیت خواهند کرد.

آناتولی آکساکوف، رئیس کمیته بازار مالی در پارلمان روسیه در گفتگو با راشاتودی گفت: مدت هاست که درخواست‌های زیادی از سوی فعالان باشکری، تاتارستان، چچن و جمهوری‌های قفقاز شمالی در این‌باره دریافت کرده‌ایم.

آکساکوف با تاکید بر اینکه این ابتکار کارآفرینان خاورمیانه را برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد روسیه جذب می‌کند، افزود: برخی از کشور‌های خاورمیانه و آسیا علاقه خود را برای سرمایه‌گذاری در روسیه اعلام کرده‌اند و نبود سازوکاری برای سرمایه‌گذاری اسلامی را عاملی برای عدم سرمایه‌گذاری خود بیان کرده‌اند.

با توجه به اینکه خود سند آماده و برای همه نهاد‌های هماهنگ کننده ارسال شده است. قانون تنظیم بانکداری اسلامی در روسیه، پائیز امسال می‌تواند توسط دومای دولتی تصویب شود.

قرار است بانکداری اسلامی در روسیه خدماتی از قبیل: اعطای وام نقدی به اشخاص حقیقی و حقوقی بدون دریافت سود، تامین مالی با استفاده از قرارداد‌های خرید و فروش اقساطی و قرارداد اجاره مالی (لیزینگ)، تامین مالی فعالیت‌های تولیدی از طریق مشارکت در سرمایه اشخاص حقوقی به صورت تضامنی و اعطای وثیقه را ارائه خواهد کرد.

در این طرح اشخاص می‌توانند در پروژه‌هایی که با قوانین اسلامی سازگار است سرمایه‌گذاری کنند و بانک مرکزی روسیه تصمیم دارد این طرح را در مناطقی مثل چچن، تاتارستان، باشکری و داغستان از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ به صورت آزمایشی اجرا کند و پس از آن در صورت موفقیت آمیز بودن آزمایش‌ها، این پروژه در سراسر روسیه اجرا می‌شود. شایان به ذکر است دولت روسیه برای برخی عملیات‌ها در این طرح معافیت‌های مالیات بر ارزش افزوده و سود را در نظر گرفته است.

اقبال به بانک‌های اسلامی پس از بحران ۲۰۰۸

پس از رکود جهانی سال ۲۰۰۸ که ناشی از بحران بانکداری جهانی بود، توجه به بانکداری اسلامی افزایش یافته است.

اصول بانکداری اسلامی مبتنی بر شریعت است و از قرآن و روایات نشأت گرفته است. چیزی که بانکداری اسلامی را حتی برای غرب نیز جذاب می‌کند این است که هیچ بهره‌ای در آن وجود ندارد و ریسک آن بسیار پایین است. بانکداری اسلامی بر اساس مقررات دینی و اخلاقی فعالیت می‌کنند و پرداخت ربا (بهره) و سفته بازی‌های پولی را نمی‌پذیرند.

بانک‌های اسلامی ضمن تامین‌مالی بخش تولید تمام یا بخشی از ریسک و ارزش مشارکت را برعهده می‌گیرند که هدف اصلی آن ارتقا و توسعه کسب‌و‌کار‌ها در کنار تامین‌مالی آن‌هاست.

با اینکه برخی کارشناسان هنگام تاسیس اولین بانک‌های اسلامی معتقد بودند که بانکداری بدون ربا نمی‌تواند برای مدت طولانی دوام بیاورد با این حال، این تردید از بین رفت، زیرا بانک‌های اسلامی یکی از سریع‌ترین صنایع مالی در حال رشد در جهان هستند و گفته می‌شود که بانکداری اسلامی جهانی با نرخ سالانه ۱۴ درصد در حال رشد است و ارزش آن ۱.۹۹ تریلیون دلار تخمین زده می‌شود که سهم ۶ درصدی در صنعت بانکداری جهانی را به خود اختصاص داده است.

در حال حاضر ۹۳ درصد بانکداری اسلامی را کشور‌هایی مثل ایران، قطر، ترکیه، عربستان، مالزی، امارات، کویت و پاکستان تشکیل می‌دهند، اما این بانک‌ها علاوه بر جهان اسلام در کشور‌های توسعه‌یافته غرب نیز در حال گسترش هستند.