چالش‌ جدید مجلس دوازدهم در انتخاب ناظران

مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از نهادهای اصلی کشور وظیفه نظارت و قانون‌گذاری را بر عهده دارد. با شروع به کار مجلس دوازدهم، نمایندگان مسئولیت سنگینی در اجرای نظارت کارآمد بر دستگاه‌ها و شوراها دارند. یکی از وظایف مهم مجلس، انتخاب ناظران در مجامع و شوراها است تا اطمینان حاصل شود که تصمیم‌گیری‌ها در راستای منافع ملی و رعایت قوانین کشور انجام می‌شود.

این فرآیند نظارتی در قالب ماده ۲۱۶ آیین‌نامه داخلی مجلس تعریف شده است که دستورالعمل‌هایی دقیق برای انتخاب ناظران و چگونگی انجام وظایف آن‌ها را مشخص می‌کند. حال این سوال مطرح است که آیا این نظارت‌ها با ترکیب جدید نمایندگان بهبود خواهد یافت یا چالش‌های جدیدی را به دنبال خواهد داشت؟ در ادامه به جزئیات این موضوع می‌پردازیم.

گام تازه در نظارت تقنینی

ماده ۲۱۶ آیین‌نامه داخلی مجلس نحوه انتخاب نمایندگان ناظر و چگونگی اجرای وظایف نظارتی آن‌ها در مجامع، هیات‌ها و شوراها را به شرح زیر تشریح کرده است.

۱- برای انتخاب ناظران کمیسیون‌های تخصصی و یا مجلس شورای اسلامی، کمیسیون ذی‌ربط موظف است حداقل به تعداد دوبرابر مورد نیاز از نمایندگان داوطلب واجد شرایط را به مجلس معرفی نماید تا مجلس نسبت به انتخاب تعداد مورد نیاز اقدام کند.

۲- نمایندگان هر استان، نماینده منتخب خود را از بین نمایندگان همان استان برای شرکت در مجامع و شوراهای استانی تعیین و به کمیسیون ذی‌ربط اعلام می‌کند تا به مجلس شورای اسلامی برای انتخاب معرفی شود.

۳- مدت عضویت نمایندگان ناظر تابع قانون ذی‌ربط است و درصورت عدم تعیین زمان در قانون، دو سال می‌باشد.

۴- دستگاه‌های ذی‌ربط مکلفند دعوتنامه و دستور جلسه را به همراه گزارش توجیهی حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه به نماینده ناظر و همچنین معاونت‌نظارت‌مجلس ارسال کنند.

۵- معاونت نظارت موظف است حداقل ۲۴ ساعت قبل از تشکیل جلسه، گزارش توجیهی خود را درباره دستور جلسه به نماینده ناظر ارائه کند.

مجلس دوازدهم و چالش‌های نظارتی 

۶- نماینده ناظر، عضو و تابع ضوابط مجمع یا هیات یا شورا و از نظر حق رای تابع قانون ذی‌ربط است.

۷- نماینده ناظر موظف است در کلیه جلسات ذی‌ربط شرکت نماید و حداکثر ظرف یک هفته پس از تشکیل جلسه، گزارش کتبی خود درباره موضوعات مطروحه در جلسه و تصمیمات متخذه و نیز رعایت آیین‌نامه داخلی آن جلسه و همچنین دیگر نقطه نظرات خود را به کمیسیون ذی‌ربط و معاونت نظارت ارائه نماید. روسای کمیسیون‌ها مکلفند گزارش ناظر را بررسی و ارزیابی نظارتی خود را ظرف یک هفته برای پیگیری به معاونت نظارت اعلام نمایند.

۸- معاونت نظارت موظف است گزارش نماینده ناظر و کمیسیون را بررسی و نظرات خود را حسب مورد به رئیس‌مجلس، دستگاه مربوط، دیوان محاسبات، کمیسیون ذی‌ربط و نماینده ناظر اعلام نماید.

۹- معاونت نظارت موظف است عدم شرکت نماینده ناظر در جلسات را به رئیس‌مجلس اعلام کند.

۱۰- حضور نماینده ناظر در جلسات موضوع این ماده ماموریت اداری محسوب می‌شود. نماینده ناظر به تشخیص رئیس کمیسیون ذی‌ربط با غیبت غیرموجه در سه جلسه متوالی یا پنج جلسه غیرمتوالی مستعفی شناخته می‌شود. کمیسیون مکلف‌است نسبت به انتخاب فرد جدید طبق این آیین‌نامه اقدام نماید.

۱۱- هر نماینده به‌عنوان ناظر به‌طور همزمان فقط می‌تواند حداکثر در دو مجمع، هیات یا شورای غیراستانی عضویت داشته باشد.