چه کسی مصاحبه محرمانه ظریف را منتشر کرد؟

به گزارش وقت خبر , دیشب یک فایل صوتی ۳ ساعته منتشر شده که فضای رسانه‌های داخلی و خارجی را به خود اختصاص داده است. این فایل صوتی که با عنوان “تاریخ شفاهی دولت تدبیر و امید” ضبط شده حاوی گفت‌وگوی تاریخی سعید لیلاز روزنامه نگار اصلاح طلب با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه است. فایل صوتی ظریف حاوی نکات بسیار مهمی از روابط خارجی کشور و فرآیند دیپلماسی است که خود جای بحث فراوانی دارد؛ اما سوالی که در این میان مطرح شده این است که چه کسی پشت ماجرای انتشار این فایل قرار دارد و هدف او از انتشارش چه بوده است.

چند سناریوی مهم در فضای رسانه‌ای مطرح است.

گریزی به برخی اظهارات ظریف

مصاحبه سه ساعته ظریف و سعید لیلاز پر از نکته‌های تاریخی و با اهمیت درباره دیپلماسی ایران در دولت یازدهم و دوازدهم و حتی پیش از آن است. ظریف در این مصاحبه سخنان صریحی را مطرح می‌کند که می‌توان آن را پشت پرده دیپلماسی ایران دانست.

اما شاید بتوان گفت مهم‌ترین بخش سخنان ظریف روایت عجیب و بسیار مهم او از نقش تخریبی روسیه در مذاکرات هسته‌ای است. در حالی که این تصور وجود دارد که روسیه طی سال‌های اخیر از ایران در مذاکرات حمایت کرده، وزیر خارجه حرف‌های دیگری می‌زند. وزیر امور خارجه با بیان اینکه “اراده روسیه مبنی بر این بود که برجام صورت نگیرد، ” گفت: «به نفع روسیه بود که روابط ما با غرب بحرانی نشود٬ اما نمی‌خواست که این رابطه عادی شود.» ظریف در ادامه به ذکر خاطراتی از دوران مذاکرات هسته‌ای پرداخت و گفت: «روس‌ها فکر نمی‌کردند برجام به نتیجه برسد؛ در هفته آخر که دیدند ممکن است برجام به نتیجه برسد٬ شروع کردند به کارشکنی.»

بخش بحث برانگیز دیگر اظهارات ظریف آنجا بود که او درباره سقوط هواپیمای اوکراینی سخن می‌گوید. ظریف می‌گوید “صبح چهارشنبه هواپیمای اکراینی را زدند٬ من ظهر جمعه رفتم جلسه ویژه دبیر خانه شورای امنیت و عرض کردم که حالا دنیا می‌گوید موشک خورده است اگر واقعا موشک خورده است بگوید تا ببینم چطور می‌توانیم علاج کنیم. خدا شاهد است آنگونه با من برخورد کردند که انگار کفر ابلیس گفتم.”

ظریف در این گفت‌وگو حمله به سفارت عربستان را “خیانت” توصیف می‌کند.

او گفته پس از آمریکایی‌ها از حمله به عین الاسد خبردار شده است.

آشنا؛ متهم اول؟

گفت‌وگوی ظریف و سعید لیلاز پر از نکات و مسائل بحث برانگیز است که می‌تواند بر منازعات سیاسی داخلی دامن بزند و حتی اثراتی بر سیاست خارجی ایران بگذارد.

قرار بوده که مصاحبه تا مدت‌ها منتشر نشود، حتی ظریف در بخش‌هایی می‌گوید این اظهارات من اصلا نباید منتشر شود.

یکی از بحث‌های جدی درباره فایل صوتی ظریف چگونه و توسط چه کسی لو رفته است؟ این پرسش در فضای رسانه‌ای پرسشی مهم است.

این گفت‌وگو اسفند سال گذشته و توسط مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری به مدیریت حسام‌الدین آشنا انجام شده است.

طبیعتا نخستین احتمال این است که این گفت‌وگو از درون مرکز لو رفته باشد.

حسام‌الدین‌‌آشنا، رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، در واکنش به این احتمال نوشته: «انشالله این سوءاستفاده و کید(نیرنگ) احتمالی، به خودشان برمی‌گردد.»

سه سناریو از پشت پرده فایل

اما این مصاحبه چرا و با چه هدفی منتشر شده است؟ واضح است که این گفت‌وگو می‌تواند ابعاد سیاسی داشته باشد پس کسی که آن را لو داده حتما به این مسئله آگاه بوده است.

عده‌ای می‌گویند این گفت‌وگو توسط حامیان ظریف و برای تطهیر او بهره‌برداری انتخاباتی منتشر شده است.

مخالفان مذاکرات وین و احیا برجام و نیز رقبای انتخابات ۱۴۰۰ از جمله دیگر مظنونان هستند. برخی می‌گویند لو رفتن این گفت‌وگو باعث شده که احتمال نامزدی محمد جواد ظریف در انتخابات ریاست جمهوری به حداقل برسد. از سوی دیگر می‌تواند مذاکرات هسته‌ای در وین را هم تحت تاثیر قرار دهد، به ویژه اظهارات ظریف درباره نقش روسیه در تخریب مذاکرات.

شایعه نقش نزدیکان محمود احمدی نژاد هم مطرح است. گفته می‌شود برخی خبرنگاران خارج از ایران که این فایل صوتی را دریافت کرده‌اند، تایید می‌کنند که فایل را از یکی از نزدیکان محمود احمدی‌نژاد دریافت کرده‌اند.